Gdy myślimy o łańcuchach dostaw, myślimy o drodze, którą przebywa produkt od producenta do konsumentów. Jednak to przede wszystkim autonomia rolników i producentów, którzy sami powinni decydować o cenach swoich produktów i pracy.
Ruch świadomych konsumentów
„Voedselteams, czyli „zespoły żywnościowe” to ruch ludzi, którzy chcą mieć większą kontrolę nad sposobem produkcji swojej żywności. Powstał na terenie Flandrii 25 lat temu. Obecnie to 120 zespołów. Każdy Voedselteam to niewielka grupa konsumentów, którzy skupują żywność od lokalnych producentów. Producenci ci ustalają własne uczciwe ceny, biorąc pod uwagę ich koszty i wpływ ich produktów na środowisko. 
W wielu krajach rolnicy nie mają wiele do powiedzenia na temat cen swoich plonów. Przemysł spożywczy płaci zbyt mało, dlatego rolnicy często obciążeni są kredytami. Kredyty ograniczają ich i nie pozwalają odejść od typowego systemu. Voedselteams oferują alternatywny kanał sprzedaży, a konsumenci mogą kupować lokalne, zrównoważone i uczciwe produkty.
Typowy producent Voedselteams działa na małą skalę, dba o środowisko i jest przekonany, że nasz system żywnościowy może wyglądać inaczej. Inicjatywa pokazuje, że system sprzedaży rolniczych produktów może być inny, niż ten, który został przyjęty a jest niezwykle niesprawiedliwy.
Jak to działa?
Aby sprzedawać za pośrednictwem Voedselteams producent musi spełniać kryteria Systemu Gwarancji Partycypacyjnej. Przyszły członek społeczności wypełnia kwestionariusz, lecz lączy się to również z kilkoma audytami wewnętrznymi przedstawicieli ruchu. Lista kryteriów nie jest ścisła, ponieważ producenci są różni i należy to uwzględnić. Voedselteams uwzględniają także plany i zaangażowanie w zmiany. Czasem zdarza się, że producent nie spełnia wielu kryteriów, ale jeśli przedstawi konkretny plan rozwoju ma szansę dołączyć do społeczności.
Głównym wyznacznikiem jest szeroko rozumiany zrównoważony rozwój: podejście do ekologii, stosunek do pracowników, zużycie wody i energii, przejrzystość zasad pracy i produkcji, a także operacji biznesowych.
Jeżeli producent sprzedaje artykuły przetworzone to należy przyjrzeć się również ich opakowaniom. Ocenić czy są ekologiczne.
Podczas audytu u producenta przeszkoleni wolontariusze sprawdzają kandydata, ale także zapewniają mu wsparcie czy udzielają porad.
To, co wyróżnia owy alternatywny system to to, że producenci sami decydują o cenach. Jasną informację otrzymują także konsumenci, którzy na stronie internetowej mogą przeczytać dlaczego producent ustanowił daną cenę, ile z zapłaconej kwoty dostaje on a ile przeznacza się na transport czy koszty administracji.
Voedselteams nie negocjuje cen z producentami. Ale producenci mają kontakt z konsumentami, którzy wyrażają swoje opinie na temat ceny. Organizacja Voedselteams stara się, by zapewnić producentom stabilny kanał sprzedaży, by ci mogli oszacować ile będą mogli sprzedać za jej pośrednictwem.
Organizacja oferuje również wiedzę i praktyczną pomoc producentom, którzy chcą się rozwijać lub eksperymentować. Czasami pomaga w sprzedaży produktu, który trudno było sprzedać wcześniej.
Działania mają sens
Głównym celem Voedselteams jest zmiana systemu, w którym producenci nie mają prawa głosu. Członkowie organizacji przez ostatnie 25 lat inspirowali i edukowani, ponieważ chcą, by ich inicjatywa otworzyła oczy konsumentom, producentom i państwowym decydentom. Dużym plusem jest to, że wielu wolontariuszy organizacji zasiadają na ważnych stanowiskach lokalnej polityki. Ma to duży wpływ szerzenie wiedzy o działaniach Voedselteams.
Działania belgijskiej organizacji wpisują się w zasady Ruchu Sprawiedliwego Handlu. Niesprawiedliwe ceny to nie tylko problem Globalnego Południa, ale także wielu producentów z Europy. To, co możemy zmienić to nasze wybory konsumenckie. Pamiętajmy także o edukacji i wsparciu dla takich inicjatyw jak Voedselteams.
Źródło:
Voedselteams: a movement of conscious consumers and innovative short-chain producers, dostęp: 13.07.2021
Opracowała: Iga Woźniak