25 września to dzień, który kolejny raz zapisze się w kartach historii. W tym roku obchodziliśmy tego dnia piątą rocznicę ogłoszenia Celów Zrównoważonego Rozwoju i drugą rocznicę ogłoszenia Nowej Międzynarodowej Karty Sprawiedliwego Handlu. Piątek to także dzień, którym na całym świecie inicjowane są proekologiczne wydarzenia w ramach Piątków dla Przyszłości. Do listy tych wydarzeń dołączy oświadczenie Build Back Fairer.

Pandemia COVID-19

Powstanie Build Back Fairer zdeterminowała pandemia COVID-19, która zupełnie zmieniła naszą rzeczywistość. Przez ostatnie trzy miesiące najwięksi działacze ruchu Fair Trade tworzyli treść oświadczenia, które kierują głównie do rządów, ale również do organizacji pozarządowych, edukatorów czy konsumentów. World Fair Trade Organization, Canadian Rural Revitalization Foundation, ACT Now For Climate Justice, CIDSE – together for global justice, IFOAM – Organics International, Social Economy Europe, WEAll – Wellbeing Economy Alliance stworzyli dokument, którego celem jest wprowadzenie globalnych zmian w zakresie ożywienia gospodarczego po pandemii koronawirusa. Rezultaty pandemii zauważymy wszyscy, ale to drobni producenci i pracownicy z krajów rozwijających się poniosą największe konsekwencje światowej tragedii.

Dokument jest wspólnym mianownikiem dialogu na temat zmian, jakie rządy powinny wprowadzić, by światowy handel rzeczywiście stał się sprawiedliwy. W postulatach pojawiają się także działania, których wprowadzenie jest konieczne, by zatrzymać postępujące zmiany klimatyczne. Jeśli nie zdamy sobie sprawy ze współzależności działań człowieka i środowiska, czeka nas globalna klęska.

Łamanie praw człowieka

Do tej pory żaden ze światowych rządów nie podjął działań, które wsparłyby sprawiedliwy handel, ochronę środowiska, zmniejszenie różnic między Globalnym Południem a Północą. Co więcej, zainicjowane działania nie chronią drobnych producentów i pracowników z krajów rozwijających się. Są jedynie wsparciem dla firm i korporacji w krajach już rozwiniętych. Podjęte działania zagrażają prawom człowieka. Rozprzestrzenianie się wirusa sprawiło, że zerwane zostały łańcuchy dostaw, wiele osób straciło źródło utrzymania, co z kolei wpłynęło na powiększający się problem ubóstwa i klęski głodu w krajach Globalnego Południa. W wielu krajach wrócił problem pracy przymusowej i pracy dzieci. Kryzys spowodowany pandemią pokazuje nam, jak jako populacja, jesteśmy od siebie uzależnieni i jak nasze działania wpływają na środowisko. Obecnie potwierdza się, iż dobrostan ludzi zależy od dobrej kondycji środowiska naturalnego.

Transformacja gospodarki – działania dla przyszłych pokoleń

Konieczne jest, by rządy wdrożyły środki wsparcia, aby zapewnić drobnym producentom i pracownikom odporność na przyszłe kryzysy, ale to nie jedyne działania, jakie należy podjąć. Przewiduje się, że nierówności między drobnymi producentami a korporacjami także się zwiększą. Powrót do „zwykłego biznesu” po pandemii wzmocniłby nierówności i niezrównoważony charakter naszego obecnego systemu. Zamiast tego potrzebna jest transformacja gospodarki i zarządzanie globalnymi łańcuchami dostaw, nie tylko w interesie drobnych producentów i rolników, ale także w interesie obecnych i przyszłych pokoleń.

Zmiany, które należy podjąć

Dokument Build Back Fairer przedstawia zmiany, jakie należy podjąć:

1. Potrzebujemy gospodarki, która oparta jest na współpracy, a nie na konkurencji.
2. Musimy zmienić politykę handlu. Rządy powinny zachęcać do sprawiedliwego i zrównoważonego handlu, zniechęcać do tego, który opiera się na najtańszych produktach.
3. Sprawiedliwy handel na poziomie lokalnym i globalnym.
4. Powinniśmy przekształcić łańcuchy dostaw, aby każdy z nas mógł dokonać zrównoważonych i przystępnych wyborów konsumenckich.
5. Musimy podjąć działania na rzecz przeciwdziałaniu nierównościom między kobietami i mężczyznami, biednymi i bogatymi, Globalnym Południem i Północą.
6. Należy wprowadzić model gospodarczy, dzięki któremu nasze działania odbywać się będą z szacunkiem dla środowiska. Konieczna jest redukacja emisji gazów cieplarnianych i promocja sprawiedliwości klimatycznej.
7. Potrzebna jest zmiana z rynku przepełnionego tanią żywnością i szybką modą, na rynek z większym udziałem Sprawiedliwego Handlu i materiałów organicznych.
8. Sprawiedliwa, długoterminowa współzależność między krajami rozwijającymi się i rozwiniętymi oparta na Sprawiedliwym Handlu.
9. Polityka powinna być publiczna, mająca na celu szacunek do ludzi i planety.
10. Demokracja ekonomiczna bez nadużyć i łamania praw człowieka.
11. Potrzebujemy transformacji praktyk handlowych i zakupowych, które umożliwiają utrzymanie dochodów drobnym producentom i płace wystarczające na utrzymanie dla pracowników.
12. Potrzebujemy zmiany z prymatu zysku na prymat misji.
13. Przejrzystość łańcucha dostaw i informacji o tym, jako o wartości wspólnej.
14. Musimy zmienić obecny ład: od kultury konsumpcjonizmu do zrównoważonego stylu życia i nowego ładu na naszej planecie.

Ostatnia szansa

Wzywamy rządy do wprowadzenia zmian. To ostatnia szansa na to, by zapobiec tragedii, do której dążymy. Ewolucja obecnego systemu jest konieczna. Podpisujemy się pod Build Back Fairer i również zaczynamy działania, które mogą przyczynić się do osiągnięcia opisanych celów. Odpowiedzialny handel powinien być normą, do której każdy ma dostęp.

Sprawiedliwy handel, przedsiębiorstwa ekologiczne i społeczne, spółdzielnie i inne podmioty gospodarki społecznej i solidarnej przy udzielaniu zamówień publicznych powinny być traktowane priorytetowo. Rządy powinny chronić drobnych przedsiębiorców. Przebudować obecny system. Zaprojektować system na nowo. Zreformować system podatkowy.

Cała treść dokumentu (TUTAJ).

 Opracowała: Iga Woźniak