W maju ukazał się raport podsumowujący badania przeprowadzone w ramach partnerstwa Fairtrade Foundation i Mondelēz International Cocoa Life pt. „Cocoa Sustainable Livelihoods Landscape Study”. Celem badań było przyjrzenie się inicjatywom w Ghanie i w Wybrzeżu Kości Słoniowej, które zapewniają zrównoważone metody utrzymania producentów kakao i wspierają ich wspólnoty. Efektem raportu są rekomendacje dla producentów:
- Cały sektor kakao musi wprowadzić zmiany i ulepszenia zarówno w obszarze produkcji jak i przetwarzania
- Firmy powinny zniwelować niepewność farmerów długoterminowymi kontraktami
- Nikt nie może zostać z tyłu – inicjatywy powinny obejmować całą społeczność, nie tylko producentów
Podstawowym wnioskiem z raportu jest przekonanie, że jeśli wszyscy gracze przemysłu kakao połączą siły, mogą prawdziwie wyciągnąć plantatorów kakao z biedy. Poza tym z badania dowiadujemy się jak organizacje tworzące inicjatywy wśród wytwórców kakao rozumieją trwałe, stabilne dochody i jak podchodzą do źródeł problemów, z którymi mierzą się farmerzy.
Raport bardzo wyraźnie pokazuje, że zrównoważone programy w sektorze kakao stworzone żeby wspierać rolników z Zachodniej Afryki muszą współpracować ściślej żeby pokonać ubóstwo wytwórców.
Kto uprawia kakao w zachodniej Afryce?
Wybrzeże Kości Słoniowej i Ghana produkują 60% całego kakao na świecie. To źródło zarobku zarówno dla dwóch milionów rolników jak i skarbu tych państw. Ghana zarabia 2 miliardy dolarów rocznie na jego eksporcie, natomiast w Wybrzeżu Kości Słoniowej odpowiada za 30% PKB. Niestety, przeciętnie producent kakao w tych krajach żyje za półtora dolara dziennie lub mniej.
W zależności od regionu, od 50% do 89%, producentów kakao nie należy do żadnej kooperatywy. To stanowi barierę w dotarciu do nich z programami i inicjatywami rozwojowymi.
Badanie wyodrębniło różne grupy osób związane z branżą kakao
Kakao to nie tylko źródło dochodu, ale też tożsamość i historia w tych krajach. A także sposób na nabycie ziemi. Poza właścicielami ziemi do uprawy kakao najmowani są robotnicy (zazwyczaj nieformalnie zatrudniani), a wielu producentów polega na pracy członków rodzin. Bardzo istotną rolę odgrywają kobiety w tych społecznościach jako że, poza udziałem w produkcji kakao, zajmują się też macierzyństwem i pracami opiekuńczymi. Każda z tych grup mierzy się z innymi problemami, więc interwencje powinny być do nich dostosowane.
Kto jest zaangażowany na poziomie lokalnym, krajowym i globalnym w inicjatywy zapewniające zrównoważone metody utrzymania producentów kakao?
Raport wyróżnił 92 inicjatywy w sektorze kakao, które mają na celu walkę z ubóstwem, wykorzystaniem dzieci, pracą dzieci i wylesianiem. Zidentyfikowano też pięć grup, które zajmują się takimi projektami. Są to przede wszystkim duże koncerny – kupcy kakao (Cargill, Olam, Barry Callebaut, Mars, Ferrero, Hershey, Mondelēz International , znaczna większość to producenci czekolady oraz firmy handlowe jak Marks & Spencer i Sainsbury’s), partnerstwa wielu organizacji (np. Cocoa & Forests Initiative), organizacje not-for-profit (w tym organizacje certyfikujące Utz i Fairtrade, NGOsy, prywatne fundacje), międzynarodowi sponsorzy (agencje rządowe np. brytyjski resort rozwoju międzynarodowego, międzynarodowe organizacje jak Bank Światowy) oraz lokalne organizacje (krajowe agencje rządowe oraz inicjatywy prowadzone przez farmerów).
Mimo sporego zainteresowania, raport wskazuje, że potrzebna jest większa współpraca między organizacjami. Dzięki niej uniknie się kopiowania inicjatyw, duplikowania nieefektywnych działań i da ona pewność, że wsparcie otrzymują najbardziej potrzebujący.
Luisa Cox, dyrektorka Impact at the Fairtrade Foundation mówi:
Chcieliśmy się dowiedzieć dlaczego, mimo ogromnych inwestycji czasu i pieniędzy firm, handlowców i rządów Ghany i Wybrzeża Kości Słoniowej, większość farmerów kakao wciąż żyje w biedzie. Coś nie działa. Jak możemy inaczej postępować żeby rolnicy byli pewni że będą bezpieczni i żeby konsumenci czekolady mieli pewność, że nie pogarszają czyjejś nędzy? Czego trzeba żeby wprowadzić trwałą zmianę?
Kto i gdzie jest odbiorcą inicjatyw?
Z raportu wynika, że 42% inicjatyw skupia się na kobietach. 38% dotyczy dzieci na dzieciach. Inne grupy – młodzi ludzie, dzierżawcy, robotnicy są beneficjentami zaledwie 15% inicjatyw.
Inicjatywy skupiają się też na najpłodniejszych kakaowych regionach geograficznych. Programy są prowadzone w miejscach gdzie kakao jest najwyższej jakości i jest go najwięcej. To, oraz brak koordynacji sprawia, że inicjatywy duplikują swoje działania pracując z tymi samymi producentami, a rolnicy czerpią korzyści z różnych programów. Dlatego liczba producentów kakao objętych różnymi inicjatywami jest większa niż całkowita liczba farmerów w danym regionie o 800 tysięcy. Niespełna 50% inicjatyw obsługuje ponad 150% liczby rolników z danego regionu. Równocześnie nawet 1.69 milionów producentów może być zostawionych samych sobie. Dzieje się tak dlatego, że nie są częścią zorganizowanej rolniczej kooperatywy, która koordynowałaby takie inicjatywy.
Co sądzą o zmianach producenci kakao?
W badaniu uwzględniono perspektywę samych producentów kakao. Wyniki pokazują, że wizja wytwórców kakao pokrywa się z ustalonymi w inicjatywach celami. Jednak zaobserwowano znaczne różnice w pilności zaspokajania tych potrzeb.
Dla rolników najważniejsze jest zwiększyć dochód, polepszyć transport, służbę zdrowie i edukację. Badanie pokazuje, że te priorytety producentów nie zawsze są tymi, które sektor przetwórczy zaspokaja w pierwszej kolejności. Przykładem może być problem zmiany klimatu i ochrony lasów. Jest to popularna inicjatywa wśród inwestorów, a rolnicy widzą, że są to kwestie ważne dla ciągłości ich zbiorów. Jednak ich priorytetami pozostają potrzeby wymagające natychmiastowych działań. Należą do nich nakarmienie rodziny, ale też wsparcie dla wspólnoty takie jak studnie, panele solarne, drogi, szkoły i ośrodki zdrowia.
Metody utrzymania producentów kakao – kuczowe rekomendacje na podstawie raportu dotyczące :
- Tworzyć partnerstwa w nowy i lepszy sposób. Lepsza koordynacja, nowe i wpływowe sposoby współpracy, dostrzeganie swoich mocnych stron i pomaganie w swoich słabościach. Spojrzeć na branżę jako na całość – aby zapewnić zrównoważone metody utrzymania producentów kakao i rozwiązać problem nachodzenia na siebie programów.
- Projektować inicjatywy biorąc pod uwagę głos rolników i to, jak funkcjonuje sektor. Potrzeby producentów kakao powinny być sednem inicjatyw. Ważne jest aby połączyć ich perspektywę ze szczegółową analizą tego, w których miejscach system ich nie wspiera. Firmy muszą dać poczucie bezpieczeństwa rolnikom poprzez kontrakty stałe. Zyski z produktywności farmerów szybko tracą wartość przez niepewność tego kto skupi ich kakaowe plony.
- Polepszyć wsparcie dla producentów kakao, którzy są poza systemami wsparcia. Zachęca się, aby przekierować obecne inicjatywy i projektować nowe tak, aby miały na celu poprawienie sytuacji dzierżawców, robotników i wspólnot, które żyją w marginalizowanych regionach. Nikt nie powinien zostać w tyle. Inicjatywy muszą być szyte na miarę, aby odpowiedzieć na potrzeby różnych grup rolników. Od producentów gotowych do profesjonalizacji, do młodych ludzi, dzierżawców i robotników najemnych.
Cathy Pieters, dyrektorka programowa Cocoa life mowi:
Wierzymy, że zrównoważone kakao zaczyna się od silnych producentów kakao. W tym celu wszyscy interesariusze w sektorze muszą się zjednoczyć w wysiłkach aby to stało się możliwe. Tylko dzięki odpowiedzi na wyzwania, które ten raport ujawnił możemy liczyć na zmianę dla wytwórców kakao w ciągu najbliższych lat.